అప్పుడేవీ ఈ ఏక్టివిటీలు?

ఏమి చోద్యమో గాని పిల్లల స్కూల్ డైరీ లొ ఉండే క్యాలండర్ మన రోజు వారీ కార్యక్రమాలకు మార్గదర్శకాలు అవుతున్నాయి. ఏలాగూ చదువుల కొసం భారీ ఫీజులు చెల్లిస్తాం కాబట్టి స్కూల్లకి మనం కస్టమర్ లాంటి వాళ్ళం. కస్టమర్ డిలైట్ ప్రొగ్రాం లాగా, ఒకో వారం ఒకో ఏక్టివిటీస్ చేయిస్తూ ఉంటారు. మా అబ్బాయి డైరీ ప్రకారం వచ్చే వారం వేస్ట్ మేనేజ్మెంట్ వారం. ఫాత వస్తువులతో బొమ్మలు చేయడం, క్విజ్ ప్రోగ్రామో, లేక ఉపన్యాసాలో….ఇలా ఉంటాయి. పిల్లాడి చేత ఇవన్నీ చేయించి ఎవో ఒక ప్రైజ్ లు సాదించే వరకు వాడికి ప్రశాంతత – మనకు నిద్ర ఉండవు. వారాంతంలో ఒక్క సారి దొరికే ‘బద్దకంగా పడుకోవడం’ అనే బంగారు అవకాశాన్ని దూరం చేస్తున్న ఈ ఏక్టివిటీస్ గురించి ఆలొచించడం మొదలు పెట్టాను.  ఇవన్నీ అసలు నా చిన్నప్పుడు ఎందుకు లేవా అని.

ఈ వేస్ట్ మేనేజ్మెంట్ నే తీసుకుంటే…స్కూల్ లో వీల్లు చేసే హడావిడి వల్ల  మా వాడికి బొమ్మలు చేయడమో, బాగా మాట్లడటమో, టీం వర్కొ ఇలాంటివి వస్తాయి. ఈ జ్ఞానం తో పెద్దయ్యకా మహా అయితే వేస్ట్ మేనేజ్మెంట్ కంపెనీ కి ఒక మేనేజరు అవుతాడెమో కాని…దైనందిన జీవితంలో వ్యర్ధాలని ఎలా తగ్గించాలో నేర్పే జ్ఞానం ఎలా వస్తుంది?

అసలు చిన్నప్పటి జీవన శైలి వలన మాకు సహజంగానే…వ్యర్ధాలను అరికట్టడం..ఒక వస్తువును పలు రకాలుగా-పలు సార్లు వాడటం లాంటివి అబ్బాయి.

చిన్నపుడు అమ్మ – ఉల్లిపాయ తొక్కలను, బియ్యం కడిగిన నీళ్ళను గులాబి మొక్కలకి వేస్తే బాగా ఎదుగుతాయి అని చెప్పేది. తొక్కలను శ్రద్దగా వేసి మొక్కలను పెంచగా – విరబూసిన గులాబి పువ్వుల రూపంలో వ్యర్ధాల విలువ అర్ధం అయేది.  పాత దుప్పట్లు కాల్లు తుడుచుకునే పట్టాలుగా – తాత గారి పాత తెల్లటి పంచెలు తుడుచుకునే తువ్వాలుగా మారిపోయేవి.

కొబ్బరి చెక్కలు, అరటి దొన్నెల్లో కార్తిక దీపాలు వదులుతూ, ఏడాదంతా పోగు చేసిన కొబ్బరి చెక్కలు, చెక్క ముక్కలతో శీతాకాలం లో వేన్నీళ్ళు కాచుకుంటూ, రాలి పోయిన కొబ్బరి ఆకుల నుండి ఈనెలు తీసి చీపుల్లు చేసుకుంటూ…ఇలా ప్రతి వస్తువును బహు విధాలా ఎలా వాడుకోవచ్చో అనుభవ పాఠాలు నేర్చుకున్నాం.

రాత్రి అన్నం మరనాటికి చద్దన్నం గానో, కాదంటే పోపన్నం గానో, ఇంకా కాదంటే అన్నం వడియాలగానో మారిపోయేది. మద్యహ్నం మిగిలిన చారు రాత్రికి రసంగా కంచంలో ప్రత్యక్షం అయేది. బీర కాయ, ఆనప కాయ తొక్కలతో చేసిన పచ్చడులు వ్యర్ధాలకు ఉపయోగమే కాదు – రుచీ ఉంటుంది అని నిరూపించేది.

తాటి కాయల నుండి అమృతంలా ఉండే ముంజులు రావడం మాత్రమే కాకుండా..మిగిలిన తాటి కాయలను బండి చక్రాలుగా చేసి తోపుడు బల్లు చేసుకుని పోటీలు పెట్టుకోవడం, ఏరి పారేసిన చింత పిక్కలనే ఆట వస్తువులుగా దాదాపు వేసవి కాలం అంతా కాలక్షేపం చేసేసే వాళ్ళం.

ఇప్పటి పిల్లలు అసహ్యించుకునే ఆవు పేడ కూడా మా బాల్యంలో – సంక్రాంతికి గొబ్బెమ్మలుగా, రధ సప్తమికి పాలు పొంగించేందుకు వాడే పిడకలుగా, ముత్యాల ముగ్గులకు బ్యాక్ గ్రౌండ్ గా వేసే కల్లాపు నీళ్ళుగా అందంగా అమరిపోయేది.

క్లాసు లీడరు బాధ్యతల్లో భాగంగా- మాస్టారి కోసం పొదల్లో వెతికి పొడుగ్గా, లావుగా ఉండే తూటు కర్ర ఏరుకుని రావడం, ఇంట్లోని పాత గుడ్డలతో బోర్డ్ చెరిపే డస్టర్లు కుట్టడం, జండా పండగకి మైదా పిండి ఉడకబెట్టి జిగురు చేయడం ద్వారా..ఒకే వస్తువు అది వాడే విధానాన్ని బట్టీ విలువ మారిపోతుంది అని విలువైన పాఠం తెలిసేది.

ఆఖరికి ఇంకెందుకూ పనికి రావు అని పక్కన పడేసిన పాత పౌడర్ డబ్బాలు, చిత్తు కాగితాలు, రేకు డబ్బాలు..మాకు సెలవు రోజుల్లో చిరు తిండి తెచ్చి పెట్టే నిధులుగా కనపడేవి. అవి పాత సామాన్లు కొనే అమ్మాయి తట్టలో చేరి – మిఠాయి రూపంలో మా చేతుల్లో తాయిలంగా మారేది.

అన్నయ్య వాడి ఇచ్చిన టెక్స్ట్  పుస్తకాలు, పాత నోటు పుస్తకాల లో మిగిలిన తెల్ల కాగితాలను సేకరించి కుట్టిన నోటు పుస్తకాలు – పాత పేపర్లు అమ్మే షాప్ నుండి తెచ్చిన సోవియట్ కాగితాలను అట్టలుగా వేసి, అమ్మ కుట్టి ఇచ్చిన చేతి సంచిలో పుస్తకాలు పెట్టుకుని, అక్కకి పొట్టి అయిపోయిన పరికిణీ వేసుకుని స్కూల్ కి వెల్లిన నా లాంటి పిల్లలకి ఆనాటి స్కూల్స్ లో ‘ఏక్టివిటీ’ అని పేరు పెట్టి వ్యర్ధాలను వాడుకోవడం ఎలాగో నేర్పించే పని ఏముంది?

వ్యర్ధాలు మా బాల్యంలో భాగాలు. మేము వాడే వస్తువులుగా, ఆట బొమ్మలుగా, పొదుపుకు పట్టుకొమ్మల్లా, అవసరానికి ఆదుకునే ఆప్తులులా మా దైనందిన జీవనంలో కలగలిసి ఉండేవి.

ఇప్పుడు మనకి దేనికీ కొరత లేదు – పిల్లలకు ఏమి అవసరం ఉన్నా కొనే స్థోమత ఉంది. ఇంక ఇలా వాడిన వస్తువులు వాడాల్సిన కర్మ వాల్లకి ఎందుకు? సౌకర్యవంతమైన వాడకం మాత్రమే తెలిసిన ఇప్పటి పిల్లలకి పనిగట్టుకుని ఒక కాన్సెప్ట్ లా నేర్పించాల్సి వస్తోంది..ఇప్పుడు వ్యర్ధాల విలువ చెప్పాలంటే స్కూల్ లో ఇలాంటి వారోత్సవాలు చెయ్యాలి. పోటీలు పెట్టాలి. కొత్త కొబ్బరి కాయ కొని కొబ్బరి వేరు చేసిన చిప్పలు, స్ట్రాలు, ఫెవికాల్ లాంటి వస్తువులు బజార్లో కొని – వాటితో క్రియేటివ్ గా వస్తువులు ఎలా చెయాలో గూగుల్ లో వెతికి పిల్లలకి నేర్పించి వాళ్ళ  చేత స్కూల్ లో చేయించిడం ద్వారా…స్కూల్ లు వారి సిలబస్ ని – మనం మన భాద్యతని పూర్తి చేసుకుందాం.