నిద్రాయణం!

వామన మూర్తి త్రివిక్రముడై ఎదిగి, తన రెండు కాళ్ళతో భూమ్యాకాశాలను నింపేసి – మూడో కాలితో బలి చక్రవర్తిని పాతాళానికి తొక్కేసాడట!
అలా..ఇంటర్నెట్, టీవీలు – మన బంధాల పై ఒక కాలు, అభిరుచుల పై రెండో కాలు వేసేసి, మూడో కాలు ఎక్కడ పెట్టనూ? అంటే – మనిషి తన ‘నిద్ర ‘ పై పెట్టు అన్నట్టున్నాడు. రాను రాను మన నిద్ర పొట్టిగా కుదించబడి, ఏ అర్ధ రాత్రికో జారిపోతోంది.

లేట్ నైట్ పార్టీలకు, వీకెండ్ సినిమాలకు, ఆన్ లైన్ చాటింగ్ లకు, ఫేస్ బుక్ అప్డేట్ లకు, వాట్సప్ వినోదానికి…అన్నిటికీ నిద్రేనా అంత లోకువ?

“అమ్మా, నాకు కలలో కొత్త పోకేమాన్ కనబడింది”.. అని మా చిన్నాడు అంటే – టీవీ చూడటం ఆపేసి, హాయిగా పడుకుని, నిద్రలో నీకు కావాల్సిన పోకేమాన్ లు చూసుకోరా కన్నా! అని చెప్పాను. అప్పటి నుండి పడుకోటానికి కాస్త మారాం తగ్గినట్టే ఉంది.

నిద్ర..
అది ముగించడం ఎంత భారంగా, కస్టంగా ఉంటుంది.. మరి మొదలు పెట్టడానికెందుకూ అంత మొరాయిస్తాం?
అంత గాఢంగా ఆలింగనం చేసుకునే నెచ్చెలిని అహ్వానిచడానికెందుకూ అంత ఆలోచన చేస్తాం?

కలల రూపంలో కొత్త లోకాలకి తీసుకెళుతుంది, భాదల భారాన్ని దూదిపింజలా తేల్చేస్తుంది, మనసు గాయాలకు ఎన్ని లేపనాలు పూయిస్తుంది..అయినా ఎందుకో ఆ చమత్కారి పై ఆ చిన్న చూపు?

బస్ కిటికీ దగ్గర చల్ల గాలికి తీసిన కునుకైనా, ఇంటి పని ముగిసాకా నడుం వాల్చినపుడు పట్టేసిన మాగన్నైనా, అలసి పోయినపుడు అక్కున చేర్చుకునే గాఢ నిద్రైనా…అది ఏ రూపంలో వచ్చి వెళ్ళినా ఎంత విశ్రాంతినిస్తుంది!

సోలిపోయే కను రెప్పల్లో అసలు నిద్ర ఎప్పుడు సరిగ్గా వచ్చి వాలుతుందో..ఆ క్షణాలని ఒడిసిపట్టేయాలని ప్రయత్నిస్తూ నిద్రలోకి జారిపోవడం ఎంత గమ్మత్తుగా ఉంటుంది.

6-8 గంటల పాటు మన ప్రమేయం లేకుండా దేహాన్ని వదిలేసినా, నిర్భయంగా కాపాడే ప్రపంచంలో ఉన్నామని చూపించే భరోసా.. నిద్ర
మరణానికి ఒక ట్రైలర్ లాంటిది నిద్ర
అంతు చిక్కని ఆధ్యాత్మికతకు నాందీ ద్వారం నిద్ర
‘నేనేవరు ‘ అనే ప్రశ్నను పదునెక్కించే ప్రోసెస్ నిద్ర
చుక్కల లోకాలను చుట్టేసి తీసుకొచ్చే టైం మెషీన్ నిద్ర
మైమరిచిపోవడాన్ని మేగ్నిఫై చేసి చూపించే మాయాజాలం నిద్ర

‘నిద్ర పోతే’ హాయిగా ఉంటుంది
అదే నిద్రే ‘పోతే’ భారంగా ఉంటుంది

నిద్ర పుచ్చాలంటే..పసి పాపలకు జోల పాటలు పాడాలి, చిన్నారులకు కదలెన్నో చెప్పాలి
మరి పెద్దయ్యాకా – నిద్ర పుచ్చే వాళ్ళుండరు కాబట్టి, మనమే నిద్రను పిలవాలి
కాదు – కాదు – నిద్రకి తెలుసు మన దగ్గరకి ఎప్పుడు వచ్చి చేరాలో!

మొబైల్ ని మూడామడల దూరంలో పెట్టేసినపుడు, కనుల కవాటాలను మూసేసినపుడు, ఆలోచనా ప్రవాహన్ని ఆపేసినపుడూ…

బెత్తం పుచ్చుకుని మరీ వచ్చే భానుడి బండిలో బద్ధకం లేకుండా కూర్చోవాలంటే –
ఏడెనిమిది గంటలు నిదురమ్మ ఒడిలో వాలిపోవాల్సిందే – అలసత్వాన్ని ఆమె చేతికిచ్చి పంపేయాల్సిందే!

అట్ల పెనం ముచ్చట్లు!

బాగా కాలిన పెనం పైన సుర్రుమనే శభ్ధం..

ప్లేట్ లో ఉన్న అట్టు ఖాళీ అయిపోవడంతో, తన వంతు కోసం ఎదురు చూస్తూ – పచ్చడి వేల్లను నాకుతూ ఇంటిల్లిపాదీ ఎదురు చూపులు…
మా అత్తగారి సారెలో తెచ్చుకున్న యాభయ్యేలనాటి పెనం పైన – కర కరలాడే ఈ నాటి ‘క్రిస్పీ దోశ ‘ ను వేయడంలో నైపుణ్యాన్ని ప్రాక్టీస్ చేస్తూ..నేను..

ఇలా ఓ ఆదివారం ఉదయం..
పిండికి – అట్టుకి మధ్య ఉండే వెయిటింగ్ టైంలో, నాలో దొర్లిన ఆలోచనా దొంతరలు..ఈ ‘అట్ల పెనం ముచ్చట్లు ‘

ఏ ఇడ్లీ వాయో దించేసో, గిన్నెలో ఉప్మా తిప్పేసో టిఫిన్ కానిచ్చేయడానికీ – ఇంటిల్లిపాదికీ అట్లు పోయడానికి చాలా తేడా ఉంటుంది -ప్రయాసలో, అనుభవంలో, నిరీక్షణలో, తృప్తిలో..

పాకిపోయే లక్షణమున్న పిండిని – కుదురుగా నిలబెట్టి, ఆరబెట్టి, అట్ల కాడ అనే బెత్తంతో బుద్ధి చెప్పి, కర కరలాడే అట్టుగా మార్చడానికి కఠినంగా వ్యవహరించే స్కూల్ మాస్టారు లాంటిది ఈ పెనం!

నాకు చాలా సహనం ఉంది అని గొప్పలు చెప్పుకునే వారంతా హాజరు కావాల్సిన పరీక్ష ఈ అట్లు వేయడం అనే ప్రహసనం….

అట్ల పెనం ఎగ్జాం పేడ్ అయితే, వేసే ప్రతి అట్టూ ఒక పరీక్షా పత్రం.
సన్న సెగ పై పెట్టి కాల్చాలి, వంతులు వారీగా వడ్డించాలి, తీరా నా వంతు వచ్చే సరికి అడుగంటిన పిండి చూసి నిరుత్సాహ పడకుండా, బుల్లి అట్టు రూపంలో వేసుకుని, చప్పగా చల్లారి పోయినా తిని ఆస్వాదించాలి.

ఒకో సారి తొందరపడి, పొయ్యి కాస్త ‘హై’ లో పెట్టి అటు వెళ్ళి వచ్చేసరికి, మాడిపోయిన మొహంతో ఓ అట్టు వెక్కిరిస్తూ ఉంటుంది. అప్పుడు – పెనం పెద్దన్న ‘నిదానమే ప్రధానం’ అని తెలియదామ్మా అని ఒక మొట్టికాయ వేసినట్లుంటుంది.

పిండిలో పాళ్ళు సరిగ్గా కలపకపోతే, ఒక్కో అట్టు పెనానికి అతుక్కుపోయి ఊడి రావడానికి ముప్పు తిప్పలు పెడుతుంది. మరో అట్టు మందం ఎక్కువ అయి దిబ్బ రొట్టిని తలపిస్తుంది. సరిగ్గా ప్రిపేర్ కాకపోతే ఏ పనైనా ఇలా అబాసు పాలవుతుందమ్మాయీ.. అని పెనం నాకు చెవి మెలిపెట్టి మరీ చెప్పినట్లుంటుంది.

ఒకో సారి చెప్పా పెట్టకుండా వచ్చే చుట్టాలకు ఏం పెట్టాలో తెలియక చిన్నబుచ్చుకుంటుంటే- ఏ మైదా పిండో, గోదుమ పిండో కాస్త నీళ్ళల్లో కలిపి పెనానికి అప్పచెబితే – అట్టు రూపంలో తేల్చి ఆదుకుంటుంది.

చనివిడి మిగిలిపోతే తీపి అట్టు రూపంలో వేసి చిత్రం చెయ్యొచ్చు. ఇడ్లీ తినను అని మొరాయిస్తున్న పిల్లలను – అట్ల పెనం ఊతంతో ఊతప్పం చేసేసి ఉఫ్ మని ఊదించేయొచ్చు.

అన్నీ గొప్పలే కాదులే కొన్ని చాడీలూ ఉన్నాయి.
పెసరట్టు ఎంత గొప్పగా కాల్చినా, ఉప్మా, అల్లం పచ్చడి తోడు లేకపోతే హిట్ కావల్సిన సినిమా ఫట్ అయినట్టు ఉంటుంది (అట్ల పెనమా, అంతా నీ గొప్పే కాదోయీ!)

వెన్న తిప్పిన మజ్జిగలో పిండి కలిపి చేస్తే చల్లట్లు, బియ్యం- మజ్జిగలో నానబెట్టి చేసినవీ చల్లట్లు..పేర్లు ఒకటే అయినా రుచిలో ఎంత తేడా (ఓ పెనం పెద్దాయనా – గమనించావా?)

అవునూ ఒకోసారి నా చేతికెందుకూ చురకలు పెట్టేస్తావు? అట్టు కి – అట్టు కి మధ్య కాస్త నీళ్ళు జల్లి నిన్ను చల్లబరుస్తూనే ఉంటా కదా?

సరే, ఇవాల్టికి అట్ల వడ్డన పూర్తయ్యింది.
ఓ పెనమా – పాపం అట్ల కాడతో ఎన్ని పోట్లు పొడిపించుకున్నావో?
మాకు కమ్మని అట్లని అందించి నువ్వెంత జిడ్డెక్కి పోయావో?
ఈ ఉల్లిపాయ బొడ్డుతో మాలిష్ చేసుకుని కాస్త సేద దీరు..మరో సారి మాట్లాడుకుందాం.

సంభాషణల సౌరభాలు..

ఎప్పుడూ ఏ పేపర్ లోనో తల దూర్చేసి గంభీరంగా ఉండే మా మావ గారు – మౌనంగా ఇంటి పనులు చేసుకునే మా అత్తగారు…ఇవాళ హాల్లో కూర్చుని కులాసాగ కబుర్లు చెప్పుకుంటుంటే చూడటానికి చాల హాయిగా ఉంది.

చెరో పక్కా పిల్లలని కూర్చోబెట్టుకుని కధలో, చిన్న నాటి విశేషాలో చెబుతుంటే కళ్ళింతలు చేసుకుని వింటున్న వారి ముఖాలు చూడటం మురిపెంగా ఉంటుంది.

సీతాకోక చిలుకల్లా ఎగిరే ఊహలను ఒక్కోటి పేర్చుకుటూ – ఆ రోజు స్కూల్ లో జరిగిన ముచ్చట్లు చెబుతున్న చిన్నోడు….ఈ లోపు, వాడు సాధించిన ఎ చిన్న విజయమో నాతో పంచేసుకోవాలని ఉబలాట పడుతున్న పెద్దోడి ఉత్సాహం…మాటల దొంతరలు కాస్తా తూటాల లా మారి వాగ్యుద్ధాలు అయిపొతున్నా సరే…మొత్తానికి సంభాషణలు బాగుంటాయి.

ఓడిన క్రికెట్ మేచ్ ని విశ్లేషించుకునే తాత- మనవడు, పచ్చడి పాడైపోకుండా ఎలా పెట్టాలో నైపుణ్యాన్ని పంచుకునే తోటి కోడళ్ళు, పెరుగుతున్న ఎండలు – నీటి కొరతలు, చుట్టాల మీద చెప్పుకునే చాడీలు…ఎవరు ఏం మాట్లాడుకున్నా.. సోది, వాగుడు అని వాటికి ఏ పేరు పెట్టినా…ఏదో రూపంలో ఇంట్లో మనుషులు ఒకరితో ఒకరు మాట్లాడుకోవడం ఎంత బాగుంటుంది!

అలసి పోయి ఇంటికి చేరితే…కొత్త పెన్సిల్ రెండో రోజునే మరలా ఎందుకు కొనాలొ వివరించి చెప్పే చిన్నాడి మాటలు- పన్నీరు అత్తరు చల్లినట్టు ఉంటుంది. ఆఫీస్ లొ అరగంట ఆగకుండా స్పీచ్ ఇచ్చినా…పెద్దాడి ఆరో తరగతి ఆల్జిబ్రా ప్రోబ్లం అర్దం అయేలా చెప్పమంటే శక్తి కి మించిన పని అనిపిస్తుంది. వంట చేస్తూ అత్తయ్యగారు నెమరేసుకునే నలభయ్యేళ్ళ నాటి ముచ్చట్లు మనుసును పాత కాలానికి పరుగులు తీయిస్తుంది.ఏ ఏడాదికో వచ్చే అమ్మ చెప్పే కబుర్లు..టికెట్ లేకుండానే మా ఊరంతా చుట్టేసి వచ్చినట్టు అనిపిస్తాయి.తను తెచ్చే పిండి వంటల కంటే, అవి ఎలా చేసానో చెప్పే కబుర్లే ఎక్కువ రుచిగా ఉంటాయి.

ఏకాంతంలో మౌనం బాగుంటుందెమో కానీ, బంధాలకు నెలవైన ఇంట్లో సంభాషణల సవ్వడి లేకపోతే ఏం బాగుంటుంది. ఎ సంభాషణ అయినా “మేము మాట్లడుకున్నాం” అనే భావం తో ముగిస్తే దానికి విలువ ఉన్నట్టే. ఏం మాట్లాడుకున్నాం అనేది పెద్ద అవసరం కాదు.ఇంకా ఆలొచిస్తే…కొన్ని వందల, వేల సంభాషణల సమాహారమే అనుబంధాలు అనిపిస్తుంది. అందుకే ఎవరైనా మా ఇంటికి వస్తే బుల్లి తెర (టీ.వి) ఆపేసి సంభాషణల ప్రవాహానికి తెర తీస్తాను. మన ఇంటికి వచ్చిన వ్యక్తుల హావ భావాలు, ఊత పదాలు, దొర్లే కొత్త మాటలు, వాడే స్వరం, యాస…అన్నీ కలిసి ఒక జ్ఞాపకాల మాళికగా…ఫలాన తాత, పిన్ని, మావయ్య ఇలా ఉంటారు అని పసి మనసుల్లో నాటుకుంటుంది.

కొత్త సినిమా చూసొచ్చాకా భోజనాల దగ్గర చర్చించుకోనప్పుడు, ఊరెళ్ళడానికి బట్టలు సద్దుతూ చేసే మాటల హడావిడి లేనపుడు, కూరలో ఉప్పు ఎక్కువైందన్న చిర్రు బుర్రులు లేనపుడు, సంభాషణలలో నవ్వులు పూయనపుడూ..ఏ ఇళ్ళైనా అసలు ఏం బాగుంటుంది?
అందుకే…మన ఇళ్ళల్లో సంభాషణల సౌరభాలు అద్దుదాం. గుమ్మాలకి మాటల తోరణాలు కడదాం. గోడలను సంభాషణల జోరుతో హోరెక్కిద్దాం.

 

పని ..అది అనివార్యం

పొద్దున్నే అలారం అలవాటుగా మోగుతోంది. 3 రోజులు వరసగా శెలవలు ఉన్నా ఈ అలారం గోలేంటిరా బాబూ అనుకుంటూ..దాని నోరు నొక్కేసాను. కాసేపటికి మరలా మోగింది. ఈ సారి నా అంతరాత్మ కూడా ప్రభోదం మొదలెట్టింది. ఇవాళ శివ రాత్రి…కొంచెం త్వరగా లేస్తే బాగుంటుందేమో అని. ఈ సారికి దాని మాట విని…లేచి స్నానం చేసి, శివుడికి పూజ, అభిషేకం చేసి, శివ స్తోత్రాలు బిగ్గరగా చదువుతుంటే…ఇంట్లో వాతావరణం క్రమంగా మారిపోవడం మొదలెట్టింది. బద్దకపు బాహువుల్లో చిక్కుకున్న ఒక్కొక్కరు లేవడం, స్నానాలు చేసెయ్యడం, పిల్లలు కూడా పూజ చేసుకోవడం..ఒక్కసారిగా పోజిటివ్ వైబ్స్ పరిగెత్తుకు వచ్చేసాయి. 3 రోజులుగా ఒంట్లో బాగోక బాధ పడుతున్న అత్తయ్య గారు కూడా ఉత్సాహంగా లేచి స్నానం చేసి వచ్చారు..కోడలు తన సక్సెసర్ గా భాద్యతలు తీసుకున్నందుకు మురిసిపోతూ…

బద్దకానికి, భాద్యతకి మద్య తేడా ఇంత చిన్నదా?
నేనొక్కదాన్నే ఒక గంట ముందు నిద్ర లేవడంతో – శివ రాత్రి సంబరం మా ఇంటికీ చేరింది. 60 ఏళ్ళుగా క్రమం తప్పక మా అమ్మ, అత్తమ్మ ఇలాగే పొద్దున్నే లేచారు, ఏ ఆచారాలు, విధులు మిస్ కాకుండా చేసారు. కొన్ని వేల సార్లు వంటలు చేసి ఉంటారు, లెక్కలేనన్ని త్యాగాలు చేసి ఉంటారు (3 గంటల పాటు శ్రమించి కమ్మటి కోవా బిళ్ళలు చేసి, మచ్చుకి ఒక్కటీ రుచి చూడకుండా మనవడు ఇంకో 2 ఎక్కువ రోజులు తింటాడని దాచి పెట్టడం లాంటివి). వీటన్నింటికీ ప్రేరణ ఎంటి? ‘

‘కర్మ సిద్ధాంతం’ ప్రకృతి లోని ప్రతి జీవి ఏదో ఒక కర్మ (పని) చేయడానికే పుట్టింది. పని పరమాత్మకు ప్రతి రూపం. ఇంట్లో ఇల్లాలిగా, ఆఫిస్ లో ఎంగేజ్ద్ ఎంప్లాయీ గా భాద్యతలు అనివార్యం. కాని ఒక మనిషిగా అసలు పని (కర్మ) అంటూ చేయడమే నా భాద్యత!

పని చేయడం భాద్యతగా ఎరిగి, ఆ పనిని మనసు పెట్టి పరిపూర్ణంగా చేసి, పని నుండి వచ్చే ఫలితాన్ని ఆశించకుండా ఉండటమే – మనిషిగా మన ధర్మం. అరే! ఇంత కిందా మీదా పడి పని చేసి ఫలితాన్ని ఆశించకుండా ఎలా ఉండటం? ఉండొచ్చు – పని చేయడానికి అసలు కిందా మీడా పడకుండా ఉంటే!

అమ్మగా పిల్లల రోజువారీ పనులు చేయడం, బుద్ధులు చెప్పడం, పెంచి పోషించడం నా భాద్యత. దాని కోసం లెక్క లేనన్ని పనులు చేయాలి. కానీ ఇవి చేసేటపుడు నాకు చేతనైనంత శ్రద్ధగా, మనసు పెట్టి చేస్తే ప్రతి క్షణం ఆ పనిలో ఆనందం వస్తుంది. అలా వచ్చే ఆనందమే నాకొచ్చే ప్రతి ఫలం. పిల్లలు పెరిగి పెద్దయ్యాకా వాళ్ళు ఏమయ్యారో, వాళ్ళు నాకేం చేస్తారో అని ఆశించడం – అక్కర్లేని చింతన. ఇదే ఫలితాన్ని ఆశించకపోవడం అంటే. శ్రద్ధగా చేసిన ఏ పనీ వృధాగా పోదు.. ఫలితాల మీద ఆశ లేనపుడు నిరాశలు, పశ్చాత్తాపాలు ఉండవు.

‘అమ్మ ‘ అంటే ఏంటి? అంటే ఎవరైనా వంద రకాల పోజిటివ్ నిర్వచనాలు చెబుతారు. మదర్స్ డే లాంటివి చేసి నీరాజనాలూ పడతారు. ఈ ఆరాధనకు కారణం..అందరు అమ్మలు అవిశ్రాంతంగా తమ కర్మను- ఫలితం ఆశించకుండా చేసుకు పోవడం. ఈ అందరి అమ్మల కర్మల ఫలం – మనం ‘అమ్మ ‘ మాటకు చూపే ఆరాధన.వాళ్ళ పిల్లలు ఏమయ్యారు, ఏం చేసారు అనేది ఇక్కడ అప్రస్తుతం.

నేనూ ఒక అమ్మని. కాల చక్రంలో ఒక ఇరుసుని.
కాబట్టి కర్మని చేయడం నా కర్తవ్యం…అనివార్యం.

ఇదే..అన్ని ఆదివారాలూ అందరి కంటే ముందే నేనే ఎందుకు లేవాలి? అన్న ప్రశ్న కు నాకు దొరికే సమాధానం. అమ్మ, అత్తమ్మల అవిశ్రాంత శ్రమను నేను తీసుకునే వారసత్వం.

శిశిరం…

వసంతాన్ని వర్ణించే కవులు, కావ్యాలు అనేకం. వసంతం వగలు, కోయిల పాటలు, మావి చిగుళ్ళు మనకు తెలియనివి కావు. కాని ఈసారి ఎందుకో ‘శిశిరం’ మీద నా శోధన మొదలైంది. మోడులు వారిన చెట్లను, శోభను కోల్పోయిన ప్రకృతిని చూస్తే ఏదో తాత్విక కోణం ఆవిష్కృతమైనట్లు అనిపిస్తోంది.

వసంతంలో పట్టు చీర కట్టినట్టు ఉండే ప్రకృతి – శిశిరంలో నార చీరను చుట్టి తన నిరాడంబరతను చాటుకుంటుంది.

సంవత్సరం అయిపోతోంటే పద్దులన్నీ లెక్క చూసి లాభ నష్టాలు బేరీజు వేసినట్లో, యాన్యువల్ మెయింటెనెన్స్ కోసం దుకాణాలు కట్టేసినట్లో ప్రకృతి కూడా చెట్ల ఆకులు మొత్తం రాల్చేసి, పాత సరుకును దింపేసి – కొత్త చిగురుల సొగసులద్దుకోవడానికి సన్నద్దమయ్యే వేళ ఈ శిశిరం.

చెట్టు అంటె గుర్తొచ్చేది పచ్చదనం. పచ్చదనానికి ప్రతీకలు ఆకులు. కాని చెట్టు అంటే ఏంటో అసలు రూపాన్ని చూపించే గుప్త కాలం ఈ శిశిరం.
ఆకులు చెట్టుకి చిరునామా కాదు – అతిధులు మాత్రమే అని తేల్చేసి అబ్బుర పరిచే అపురూప కాలం ఈ శిశిరం.

ఒకో చెట్టైతే ఆకులు మొత్తం కోల్పోయినా పువ్వుల రూపంలో ఆశలను పూయించడం మాత్రం మానుకోవు.
పెనుగాలులకు, తుఫానులకు కూడా చెక్కు చెదరని ఓ వృక్షం..తను అనుకుంటే తనువంతా ఎలా ఆకులను రాల్చేయగలదో చూపిస్తూ భీష్మాచార్యుల వారి స్వచ్చంద మరణాన్ని తలపిస్తుంది (భీష్మేకాదశి ఈ ఋతువులో రావడం యాధృచ్చికమా?)

నేలన పర్చుకున్న ఎండుటాకుల తివాచీ పైన నడుస్తుంటే..నలుగుతున్న ఆకులు చివరిసారిగా సవ్వడి చేస్తూ వినిపించే ఓ ఫిలాసఫీ పాఠం…
ఏనాడొ నేలమ్మ కడుపున పుట్టిన చిన్నారి మొలక – తలెత్తుకుని, ఉవ్వెత్తున ఎదిగి,అనేకానేక ఆకులుగా మారి – ఆహారాన్ని తయారు చేసి పెట్టడం అనే పని క్రమం తప్పక చేసి, పండుటాకుగా మారి, ఎండుటాకుగా నేలకొరిగి, నేలన నలిగి తిరి పుడమి తల్లిలో మిళితమైపోతూ ఏం చెబుతోంది?

అసలు ఆకు చెట్టుని పోషించిందా? చెట్టు వల్ల ఆకులు పెరిగాయా?
ఏమైతేనేం? తమ వంతు కర్తవ్యాన్ని నెరవేర్చిన తృప్తితో ఆనదంగా అమ్మ ఒడిన చేరిపోతాయి.

ఈ ఆకులు ఏం చెప్పాయి? చిగుళ్ళు ఎంత సహజమో – మోళ్ళూ అంతే సహజం అని..

ఏదీ శాశ్వతం కాదు – కాల గమనానికి కారుణ్యం ఉండదు అని..

పచ్చని ఆకుగా ఉన్నపుడు తన వంతు పని చేసేయడం – ఆ రోజు మబ్బే కానీ, ఎర్రని ఎండే కాయనీ, మంచు బిందువులు కప్పేయనీ..
తన ఉనికి ఉన్నంత కాలం వేరొకరిని ఆహ్లాద పరచడం – తనకున్న పచ్చదనంతో, తనకు చేతనైన చల్ల గాలితో..
ఇక లయకారుడు శివయ్య పిలిచే కాలం రాగానే (శివ రాత్రి కూడా ఈ ఋతువులోనే రావడం కూడా యాధృచ్చికం కాదు కదా?)…
ప్రశాంతంగా నేల రాలడం – తన పరమావధిని చాటడం!

ఇలా శిశిరం తన సిలబస్ ని పూర్తి చేసి వెళ్ళనుంది. కాల చక్రంలో నా కర్తవ్యం ఏంటో గుర్తు చేసింది. ఈ విలువల పాఠం ఏడాదంతా నెమరేసుకోమని హెచ్చరించింది. నిరాడంబరతను మించిన నిధి లేదని మరో సారి నా చేత నోట్స్ రాయించింది.

పూల మొక్కలతో కాసేపు…

మన నిత్య జీవితంలో చేసే ఎన్నెన్నో పనులు మనకి ఆహ్లాదాన్ని ఇస్తాయి. కాని మనం ఆ పనులను ఆస్వాదిస్తూ చెయ్యాలి..అంతే!
మన బిజీ లైఫ్ నుండి రిలాక్స్ అవ్వాలంటే ఫేస్ బుక్, వాట్స్ ప్ లాంటివే అక్కర్లేదు. అంతకంటే ఎన్నెన్నో ఉత్తమ మార్గాలు ఉన్నాయి.
అలా నేను రోజూ చేసే పనుల్లో నాకు అహ్లాదం ఇచ్చే ఒక పని పూజ కోసం పువ్వులు కొయ్యడం.

మా మవయ్య – అత్తయ్య గారు రోజు పూజ చేస్తారు. నేను కూడా ‘కొంచెం’ పూజ చేస్తాను. మా పూజ కోసం రోజు పువ్వులు కావాలి. బజార్లో పువ్వులు కొని తెచ్చినా అవి అలంకరణకు బాగుంటాయి కాని అష్టోత్తరానికి పనికిరానట్టు ఉంటాయి. కాబట్టి ఇంట్లో పెంచే చెట్లే అలాంటి చిన్న పువ్వులకి పెన్నిధి. అలా రోజూ పూలని సేకరించడం అనే పని నా రొటీన్ లో చేరిపోయింది. కాని ఇలాంటి పనులని రొటీన్ గా చెయ్యలేము, చెయ్యకూడదు.

మా అపార్ట్ మెంట్ లో నాటి పెంచుకున్న మొక్కలు ఒకోటి పెరిగి పూలనిస్తుంటే పిల్ల రైతు లాగా తృప్తి కలుగుతుంది.
నేల రాలిన పారిజాతాలు ఏరుకున్నా, గుప్పెడు గొబ్బి పూలను ముల్లు గుచ్చుకోకుండా కొయ్యగలిగినా..నా సజ్జ నిండాలంటే ఏ నంది వర్ధనాలనో, కరివేరు పువ్వులనో, పక్కింటి గోడ పై నుండి వాలిన కొమ్మకున్న గన్నేరు పువ్వులనో ఆశ్రయించాల్సిందే!
ఒకో కాలంలో ఈ మొక్కలన్నీ ముసుగు తన్నేసి పడుకున్నట్లు పూయడం మానేస్తాయి.ఏం చెయాలా అని ఆలోచిస్తుంటే, ఏ గుబురులో దాగిన గుత్తు పువ్వులో, మంద్రంగా నవ్వే మందారాలో ఆదుకుంటాయి. చలి కాలంలో దాదాపు అన్ని చెట్లూ మొరాయిస్తే..కృష్ణ బంతి పూలు విరగ బూసి కరుణ చూపాయి. తీరా సజ్జ నింపుకుని తీసుకొస్తే..మా మావగారు వాటిని పూజకి పనికి రాని పువ్వుల జాబితాలో చేర్చేయ బోయారు (ఇది వరకు ఇలాగే బిళ్ళ గన్నేరాలను, శంఖం పూలని, ఇంకొన్ని పూలని పూజకి కనికరించలేదు). కృష్ణ బంతి పూలు విష్ణు మూర్తికి పనికిరావేమో గాని, శివుడి కి పర్లేదని ఒప్పించడం తో కాస్త కాలం గడిచింది. ఒకోసారి మరీ దొరక్కపోతే తులసి దళాలు శ్రీనివాసుడికి ప్రత్యేకమనో, జిల్లేడు పూలు సోమవారం నాడు శివుడికి ప్రీతి అనో చెప్పి ప్రత్యమ్నాయాలుగా మార్చేస్తాను.

ఇలా రోజూ పూలు కోసుకోవడం కోసం అన్ని చెట్లను జాగ్రత్తగా పరిశీలించడం అలవాటయింది. ఏ కాలంలో ఏ చెట్టు ఎన్ని పూలని పూస్తుందో, ఏ చెట్టుకి ఎలాంటి చీడ, పీడలు వస్తాయొ, ఏ మొక్కకి ఎన్ని సార్లు నీళ్ళు పోయాలో లాంటి విషయాలు అవగాహనకి వచ్చాయి. సజ్జలో చేరిన పూలు ఎన్నిసార్లు చూసినా, తాకినా..వాటి రంగులతో, లావణ్యంతో నన్ను విస్మయపరుస్తూనే ఉంటాయి. పూజ చెయ్యడం కంటే ముందే, వీటిని సృజన చేసిన పరమాత్మకి ప్రణామాలు అర్పించేస్తాను.

ఇక పూల మొక్కలకి, బాల్యానికి మధ్య అనుబంధం చెప్పేదేముంది? కాగితం పూల మధ్యలో నక్షత్రం లాంటి కాడను ముక్కు పుడకలుగా పెట్టుకుని మురిసిపోవడం, గులాబీ పూసిందంటే మా టీచర్ కి ఇస్తానంటే, మా టీచర్ కి అని కొట్టుకోవడం, డాబా పై వరకు ఎగ బాకిన సన్నజాజులని సాహసం చేసి మరీ కోసుకోవడం, మందార రేకుల పొరలను విడదీస్తూ ఆడుకోవడం, స్నేహితురాలింట్లో ‘సీతమ్మగారి జడగంట్లు ‘ పూలు ఉన్నాయని అమ్మకి చెప్పకుండా వెళ్ళి చూసి రావడం, మా వీధి లో ఉన్న నైట్ క్వీన్ వాసన మరోసారి పీల్చడం కోసం పదే పదే అటు వైపు వెళ్ళడం, మొగలి ‘రేకులు ‘ పువ్వులు ఎలా అయ్యయో తెలియక తికమక పడటం, ఇంతకూ సంపెంగ చెట్టు మొదట్లో పాములు తచ్చాడతాయో లేదో ఇప్పటికీ తేల్చుకోలేకపోవటం, కుండీ నిండా విరబూసిన చిట్టి చామంతులని చూసి కేరింతలు కొట్టడం…ఇలా పూల మొక్కలతో పెన వేసుకున్న ఏదో ఒక బాల్య జ్ఞాపకం గుర్తొచ్చి మనసులో మల్లె పూల అత్తరు చిలకరించినట్లుంటుంది.

చిన్నపుడు మా అమ్మ 108 రకాల పువ్వులతో పూజ చేస్తానని (సినిమాల్లో శ్రీలక్ష్మి లాగా) శపధం చేసింది. నేనేమో రోజుకో రకం పువ్వులు తెచ్చి ఇచ్చే భాద్యత తీసుకున్నాను. అప్పట్లొ పారిజాతాపహరణం లాంటి కధలు, ‘హిమ గిరి సొగసులు ‘ వంటి పాటలు చూసి బాగా ప్రభావితం అయినట్టున్నాను. 40-50 రకాలు అయిపోయాకా అసలు కష్టం తెలిసి వచ్చింది. గోడలెక్కితే గీసుకుపోయిన మోకాళ్ళూ, కుక్కలు తరమగా పడిన కష్టాలే మిగిలాయి కానీ, పాపం మా అమ్మ శపధం 75 రకాల తర్వాత ఆగిపోయింది.

రోజు పూలు కోసుకోవడానికి వెళ్ళినపుడల్లా..ఇలా చిన్నప్పటి ఏ స్మృతో తళుక్కుమంటుంది. ప్రతి పువ్వు తన కోమలత్వం ఎంతో కొంత నాలో నింపుతున్నట్లనిపిస్తుంది. ప్రకృతితో గడిపే ఆ కాసేపు ఎంతో చైతన్యాన్ని మనసుకి ఉత్తేజాన్ని ఇస్తుంది. అలా రోజూ సజ్జని పూలతోనూ, నా మనసుని రోజుకి సరిపడా ఆహ్లాదాన్ని, ఆనందాన్ని నింపుకుని ఇంటికి చేరతాను.

ఇలా పూల మొక్కలని రోజు కాసేపు చుట్టి రావడం – ఫేస్ బుక్ లో పోస్ట్ లను స్క్రోల్ చేయడం కంటే ఖచ్చితంగా తృప్తినిస్తుంది కదా!

                                                నా పూల సజ్జ 

ఈ క్షణం…

ఈ క్షణం…ఇదే జీవితాన్ని నిర్దేశించేది.

గతం కరిగిపోతూ..భవిష్యత్తుకు బాటలు తెరిచే కూడలి..ఇదిగో అదే ఈ క్షణం
గతంలోని స్మృతులు, భవితలోని ఆతృతలతో నింపేస్తే ఈ క్షణానికి ప్రత్యేకమైన ఉనికి ఏదీ?
తన ఉనికిని చాటని ఈ క్షణానికి విలువేది?

గతమే బాగుందనో – భవిష్యత్తు బాగుంటుందనో ఊయలలూగే మనసుని ఈ క్షణం మీద కూర్చోబెట్టడమే వ్యక్తిగా మన విజయం.
గతం బాలేదనో – మున్ముందు ఎలా ఉంటుందనో అల్లల్లాడే ఆలోచనలను ‘ఇప్పుడు ‘ చట్రంలో బిగించడమే బహుశా నేను అనుకునే ధ్యానం.

ఈ క్షణాన్ని ఆస్వాదించగలిగితేనే జీవితంలో కొన్ని అనుభూతులు పోగుపడతాయి. నయాగరా వెళ్ళి జలపాతపు అందాలను ఈ క్షణం లో అనుభవించడం చేత కాక, ఫొటోలు తీసుకోవడంలో గడిపేస్తే ..మిగిలేది ఫొటో నే గాని, అనుభవం కాదు.

ఏదైనా పనిని రేపటికి వాయిదా వేసినా..తీరా ఆ పని చేసేప్పుడు ఉండే కాలం ఈ క్షణమే! ఎంతో కాలం ఎదురు చూసిన రోజు రాగానే – ఆ రోజు తెల్లారగానే మన కోసం దేవ దుందుభులు ఏమీ మోగవు. దేవతలు పూల వానలు కురిపించరు. ‘ఆ రోజూ’ సరిగ్గా ‘ఈ రోజూ’ లాగే ఉంటుంది. ఏమి తేడా లేదు – ఒక్క మనసులోని ఉత్సాహం తప్ప! మరి ఆ ఉత్సాహం ఏదో ఇవాళే, ఈ క్షణమే తెచ్చేసుకుంటే పోలే?

ఈ క్షణం మీద ఎరుక ఉంటే అనుకోని అతిధిలా వచ్చే కోపం అక్కడే ఆగిపోతుంది. అలసత్వం ఆమడ దూరంలో ఉంటుంది. చేసే ప్రతి పని అపురూపంగా అనిపిస్తుంది, మదిని చేరి మురిపిస్తుంది.

కాలమనే సాగరంలో ‘ఈ క్షణం’ నావలో ఎక్కి కూర్చుంటే అది చేరాల్సిన గమ్యానికి చేర్చెస్తుంది. కాని మనసుకెందుకో ‘ఈ క్షణం’ అంటే పెద్దగా నచ్చదు.అనంత కాల సాగరంలో అది అలవి కాని ప్రయాణం కొనసాగిస్తూనే ఉంటుంది. ‘ఇక్కడ’ కుదురుగా కూర్చోవడం చేత కాక అలసిపోతుంటుంది, అలమటిస్తుంటుంది.

‘ఈ క్షణం’ బాగుంటే జీవితం ఖచ్చితంగా బాగుంటుంది. ఈ క్షణం లో గడపగలిగితే ప్రతీ క్షణం నిజంగానే బాగుంటుంది. ఈ క్షణాన్ని తప్పించుకు తిరగడం మనసుకి అలవాటు. ఎలా మనసుని దానికి ముడి వెయ్యడం? ‘ఈ క్షణం’ ఒకటే అయినా మనసులు వేరు కదా. కాబట్టి ఎవరి మనసును వారు శోదిస్తే గాని దీనికి సమాధానం దొరకదు.

 

ఇపుడే బాగుంది..

బాల్యం బాగుంటుంది. కాని బాల్యం మాత్రమే బాగోదు. చాలా మంది చిన్నపుడు ఎంత బాగుండేదో, ఆ రోజులు రావు…హాయిగా చీకూ చింతా లేకుండా గడిపేసే వాళ్ళం అంటూ ఉంటారు. నిజమే ఆ రోజులు రావు. ..కానీ ఆ రోజులు మాత్రమే బాగున్నాయి అంటే మాత్రం ఒప్పుకోబుద్ధి కాదు.

నాకైతే పెద్దయ్యాకా ఇప్పుడు-ఈ రోజులే బాగున్నాయి అనిపిస్తుంది. మా పిల్లలని చూస్తే ఇది చాలా సార్లే అనిపించినా..ఎందుకూ అనేది ఇప్పుడే తోస్తోంది. బాల్యం,చదువు, ఉద్యోగం, పెళ్ళి, పిల్లలు…ఇలా బిజీగా సాగిపోయి..ఈ గమనంలో నేనేంటి అని తరచి చూసే వీలే దొరకదు. 10 రోజులుగా పిల్లలు వేసవి సెలవలకు వాళ్ళ అమ్మమ్మ ఇంటికి వెళ్ళడంతో..మొదట్లో ఒంటరితనంగా తోచింది- కాని అది ఏకంతంగా మారిన తర్వాత ఆలోచిస్తే వర్తమానాన్ని పిల్లల కోణంలో కాకుండా నా కోణంలో చూసే అవకాశం దొరికింది.

చిన్నపుడు అంతా అమాయకత్వం, ఉత్సాహం, భయం, బేలతనం, అమ్మా నాన్నల మీద ఆధారం. రోజులు ఎందుకు గడుస్తున్నాయో, ఎలా గడుస్తున్నాయో దేని గురించీ చింత లేదు. అంటే నా ప్రమేయం లేకుండా బస్ లో ప్రయాణం చేస్తూ ప్రకృతిని చూస్తూ గడిపేస్తినట్టు ఉండేది బాల్యం. కాని వర్తమానం బస్ లో డ్రైవర్ సీట్ లాంటిది. ఏ క్షణం నా ప్రమేయం లేకుండా గడవదు. నేను ఎందుకు చేస్తున్నానో, ఏమి చేస్తున్నానో ఎరుకలో ఉన్నాను. నా జీవితం అనే బస్ లో పట్టేంత మందికి సౌఖ్యాన్ని ఇస్తూ నడిపిస్తున్నాను.
మా పిల్లాడు కావల్సిన బొమ్మో, వస్తువో కొనేదాక ఏడ్చో, బతిమాలో అడిగేటప్పుడు అనిపిస్తూ ఉంటుంది. చక్కగా పెద్ద అయ్యాను కాబట్టి ఈ పాట్లు నాకు లేవు. కావల్సింది కొనుక్కునే స్వేచ్చ, డబ్బులు ఉన్నాయి. ఒక వేళ, కోరిక కొనలేని వస్తువు కోసం అయితే..ఆ కోరికను ఏమార్చుకునే జ్ఞానం ఉంది. ఇంకా ప్రయత్నిస్తే ఆ కోరికే లేకుండా చేసుకోగలిగే దృక్పధం ఉంది ఇప్పుడు.చిన్నపుడు ఇస్టమైన సినిమాకి టికెట్లు దొరకలేదని 2 రోజులు బాధ పడ్డాను, అలిగాను మా అమ్మ మీదా-అన్నం మీదా. కానీ ఈ రోజు బుక్ చేసిన టికెట్లు కూడా కాన్సిల్ చేసేసాను..మా అత్తగారితో కబుర్లు చెబుతూ రసాలూరే మామిడి పండును ఆస్వాదించడం కోసం. ఎదిగే కొద్దీ జ్ఞానం వస్తుంది, అనుభవం వస్తుంది..అవి రాకపోతేనే ఎదగడం బాగోదు.

బాల్యం ఒక అందమైన జ్ఞాపకం. తల్లిదండ్రుల రక్షణలో దాగిన ఒక ముగ్ధ మనోహరమైన పుష్పం. కానీ వర్తమానం- నేనేంటో తెలుసుకుని, నాకేం కావాలో అణ్వేషిస్తూ స్వేచ్చగా సాగే పయనం. చిన్నపుడు మనం చేసేవన్ని బాగున్నట్టు కాదు. మనం బాగా చెయ్యట్లేదని అప్పుడు మనకి తెలీదు అంతే. అందుకే అపుడు చింత, చింతన లేదు. ఇపుడు మనం చేసేది, చెయ్యాల్సింది తెలుసు. అందుకే ఆలోచన, ఆందోళన. అంతమాత్రాన ఇప్పుడు బాగోనట్టు కాదు కదా..
బాల్యం అంటే ‘ముగ్ధత్వం’. బానే ఉంది. కానీ ఆ ముసుగు తీసి చూస్తే-పరాధీనం, ఏమీ తెలియనితనం,అజ్ఞానం, అబలత్వం.
వర్తమానం ఒక ‘భాద్యత ‘ కానీ లోతులకి వెళితే -ఆలోచన, పని, కర్తవ్యం, ఎరుక, అన్వేషణ.
అందుకే ఎవరైనా చిన్నపుడు ఎంత బావుండేదో అంటే..నాకు ఇప్పుడు ఇంకా బాగుంది, అసలు ఇప్పుడే బాగుంది అనాలనిపిస్తుంది.

‘రొటీనే’ జీవితం!

జీవితం రొటీన్ గా ఉంది అంటూ ఉంటాం కాని, నిజానికి రొటీనే జీవితం అనిపిస్తుంటుంది నాకు. అసలు జీవితం బాగుండటం అంటే ఏంటి? మన రోజు బాగుండటం. అలా…చాలా రోజులు, అన్ని రోజులు బాగుండటం. ఒక రోజు ఎలా బాగుంటుంది? జరగాల్సినవన్నీ సక్రమంగా, సౌకర్యంగా జరిగితేనే కదా! రోజూ రావాల్సిన పాల ప్యాకెట్, న్యూస్ పేపర్ రాకపోయినా, పిల్లలు వెళ్ళాల్సిన స్కూల్ బస్ ఆలస్యంగా వచ్చినా, వేళకి రావల్సిన పని మనిషి రాకపొయినా, పైపులో నీళ్ళు ఆగిపోయినా, వారంలో జరగాల్సిన పనులు ఏమి తేడా వచ్చినా, వారంతంలో తెచ్చుకోవాల్సిన కూరగాయలు తెచ్చుకోకపొయినా, నెలకోసారి వచ్చే జీతం రాకపొయినా, సంవత్సరంలో మారాల్సిన ఋతువులు మారకపోయినా. పిల్లలు పెద్దలుగా, పెద్దవాళ్ళు ముసలి వాళ్ళుగా మారి..చివరికి చనిపోవాల్సినప్పుడు చనిపోకపోయినా..జీవితం బాలేదేమో అనిపిస్తుంది కదా..
ఇలా మన దైనందిన జీవితంలో ఒక రోజు నుండి నూరేళ్ళ జీవితంలో ఏదైనా జరగడం, జరగాలనుకోవడం..రొటీన్ కాక, ఇంకేంటి? ఈ రొటీన్ ఇలా జరగకపోతే మనం ఏంటి? అంటే ఆలోచిస్తే రొటీనే కదా జీవితం. మరి జీవితం రొటీన్ గా ఉంది అనుకోవడం ఎంటి? విడ్డూరం కాకపొతే?
జీవితమే రొటీన్ అని తెలుసుకున్న నాడే అది నిజంగా రొటీన్ అనిపించదు. ప్రతి రోజు మనం చేసే పనులు, ప్రతి రోజు మనం కలిసి గడపాల్సిన మనుషులు, మనసులో తిరిగే ఆలొచనలు, వ్యక్తం చేసే భావాలు..అన్నీ ఒక రకంగా రొటీనే. ఒక వేళ కొత్త కోసం ఏమైనా ప్రయత్నించినా అది రొటీన్ అయిపోవడానికి ఎంత సేపు పడుతుంది? ఉదాహరణకి, ప్రతి రోజు ఇంట్లోనే ఏమి తింటాం, ప్రతీ ఆదివారం బయట తిందాం అనుకుంటే…అలా 4 ఆదివారాలు తినేసరికి, ఆదివారానికి బయట తినడం అనేది రొటీన్ అయి కూర్చుంటుంది. ప్రతి ఉదయం సూర్యోదయం చూస్తూ వాకింగ్ చేద్దాం అనుకుంటే..రోజూ లేవగానే వాకింగ్ చేయడం అనేది రొటీన్ అయిపోతుంది.
కాని రొటీనే కదా సుందరం, అనివార్యం, జీవిత పరమార్ధం. ఒక మొక్కకి రొటీన్ గా రోజూ నీళ్ళు పోసి పెంచితేనే కదా కాయలు కాసేది. అమ్మగా పిల్లలకి లెక్కలేనన్ని రొటీన్ పనులు క్రమం తప్పక చేస్తేనే కదా మంచి పౌరులుగా ఎదిగేది. ఒక రోగం తగ్గాలంటే రొటీంగా మందులు వేసుకోవాలి, ఒక ప్రోజెక్ట్ విజయవంతం అవాలంటే రొటీన్ గా అన్ని టాస్కులు చేసి తీరాలి. మంచి అలవాటు అంటే ఒక రొటీన్, చెడు వ్యసనం అన్నా ఒక రొటీనే! మన రొటీన్ ఎలా ఉంటే మన జీవితం అలా ఉంటుంది. మన జీవితం ఎలా ఉండాలనుకుంటే మన రొటీన్ అలా ఉంటుంది. కాబట్టి జీవితం రొటీన్ గా ఉంది అనుకోవడం కంటే, రొటీనేరా బాబు జీవితం అనుకుంటే..మన రోజు బాగుంటుంది..జీవితమూ బాగుంటుంది.

అప్పుడేవీ ఈ ఏక్టివిటీలు?

ఏమి చోద్యమో గాని పిల్లల స్కూల్ డైరీ లొ ఉండే క్యాలండర్ మన రోజు వారీ కార్యక్రమాలకు మార్గదర్శకాలు అవుతున్నాయి. ఏలాగూ చదువుల కొసం భారీ ఫీజులు చెల్లిస్తాం కాబట్టి స్కూల్లకి మనం కస్టమర్ లాంటి వాళ్ళం. కస్టమర్ డిలైట్ ప్రొగ్రాం లాగా, ఒకో వారం ఒకో ఏక్టివిటీస్ చేయిస్తూ ఉంటారు. మా అబ్బాయి డైరీ ప్రకారం వచ్చే వారం వేస్ట్ మేనేజ్మెంట్ వారం. ఫాత వస్తువులతో బొమ్మలు చేయడం, క్విజ్ ప్రోగ్రామో, లేక ఉపన్యాసాలో….ఇలా ఉంటాయి. పిల్లాడి చేత ఇవన్నీ చేయించి ఎవో ఒక ప్రైజ్ లు సాదించే వరకు వాడికి ప్రశాంతత – మనకు నిద్ర ఉండవు. వారాంతంలో ఒక్క సారి దొరికే ‘బద్దకంగా పడుకోవడం’ అనే బంగారు అవకాశాన్ని దూరం చేస్తున్న ఈ ఏక్టివిటీస్ గురించి ఆలొచించడం మొదలు పెట్టాను.  ఇవన్నీ అసలు నా చిన్నప్పుడు ఎందుకు లేవా అని.

ఈ వేస్ట్ మేనేజ్మెంట్ నే తీసుకుంటే…స్కూల్ లో వీల్లు చేసే హడావిడి వల్ల  మా వాడికి బొమ్మలు చేయడమో, బాగా మాట్లడటమో, టీం వర్కొ ఇలాంటివి వస్తాయి. ఈ జ్ఞానం తో పెద్దయ్యకా మహా అయితే వేస్ట్ మేనేజ్మెంట్ కంపెనీ కి ఒక మేనేజరు అవుతాడెమో కాని…దైనందిన జీవితంలో వ్యర్ధాలని ఎలా తగ్గించాలో నేర్పే జ్ఞానం ఎలా వస్తుంది?

అసలు చిన్నప్పటి జీవన శైలి వలన మాకు సహజంగానే…వ్యర్ధాలను అరికట్టడం..ఒక వస్తువును పలు రకాలుగా-పలు సార్లు వాడటం లాంటివి అబ్బాయి.

చిన్నపుడు అమ్మ – ఉల్లిపాయ తొక్కలను, బియ్యం కడిగిన నీళ్ళను గులాబి మొక్కలకి వేస్తే బాగా ఎదుగుతాయి అని చెప్పేది. తొక్కలను శ్రద్దగా వేసి మొక్కలను పెంచగా – విరబూసిన గులాబి పువ్వుల రూపంలో వ్యర్ధాల విలువ అర్ధం అయేది.  పాత దుప్పట్లు కాల్లు తుడుచుకునే పట్టాలుగా – తాత గారి పాత తెల్లటి పంచెలు తుడుచుకునే తువ్వాలుగా మారిపోయేవి.

కొబ్బరి చెక్కలు, అరటి దొన్నెల్లో కార్తిక దీపాలు వదులుతూ, ఏడాదంతా పోగు చేసిన కొబ్బరి చెక్కలు, చెక్క ముక్కలతో శీతాకాలం లో వేన్నీళ్ళు కాచుకుంటూ, రాలి పోయిన కొబ్బరి ఆకుల నుండి ఈనెలు తీసి చీపుల్లు చేసుకుంటూ…ఇలా ప్రతి వస్తువును బహు విధాలా ఎలా వాడుకోవచ్చో అనుభవ పాఠాలు నేర్చుకున్నాం.

రాత్రి అన్నం మరనాటికి చద్దన్నం గానో, కాదంటే పోపన్నం గానో, ఇంకా కాదంటే అన్నం వడియాలగానో మారిపోయేది. మద్యహ్నం మిగిలిన చారు రాత్రికి రసంగా కంచంలో ప్రత్యక్షం అయేది. బీర కాయ, ఆనప కాయ తొక్కలతో చేసిన పచ్చడులు వ్యర్ధాలకు ఉపయోగమే కాదు – రుచీ ఉంటుంది అని నిరూపించేది.

తాటి కాయల నుండి అమృతంలా ఉండే ముంజులు రావడం మాత్రమే కాకుండా..మిగిలిన తాటి కాయలను బండి చక్రాలుగా చేసి తోపుడు బల్లు చేసుకుని పోటీలు పెట్టుకోవడం, ఏరి పారేసిన చింత పిక్కలనే ఆట వస్తువులుగా దాదాపు వేసవి కాలం అంతా కాలక్షేపం చేసేసే వాళ్ళం.

ఇప్పటి పిల్లలు అసహ్యించుకునే ఆవు పేడ కూడా మా బాల్యంలో – సంక్రాంతికి గొబ్బెమ్మలుగా, రధ సప్తమికి పాలు పొంగించేందుకు వాడే పిడకలుగా, ముత్యాల ముగ్గులకు బ్యాక్ గ్రౌండ్ గా వేసే కల్లాపు నీళ్ళుగా అందంగా అమరిపోయేది.

క్లాసు లీడరు బాధ్యతల్లో భాగంగా- మాస్టారి కోసం పొదల్లో వెతికి పొడుగ్గా, లావుగా ఉండే తూటు కర్ర ఏరుకుని రావడం, ఇంట్లోని పాత గుడ్డలతో బోర్డ్ చెరిపే డస్టర్లు కుట్టడం, జండా పండగకి మైదా పిండి ఉడకబెట్టి జిగురు చేయడం ద్వారా..ఒకే వస్తువు అది వాడే విధానాన్ని బట్టీ విలువ మారిపోతుంది అని విలువైన పాఠం తెలిసేది.

ఆఖరికి ఇంకెందుకూ పనికి రావు అని పక్కన పడేసిన పాత పౌడర్ డబ్బాలు, చిత్తు కాగితాలు, రేకు డబ్బాలు..మాకు సెలవు రోజుల్లో చిరు తిండి తెచ్చి పెట్టే నిధులుగా కనపడేవి. అవి పాత సామాన్లు కొనే అమ్మాయి తట్టలో చేరి – మిఠాయి రూపంలో మా చేతుల్లో తాయిలంగా మారేది.

అన్నయ్య వాడి ఇచ్చిన టెక్స్ట్  పుస్తకాలు, పాత నోటు పుస్తకాల లో మిగిలిన తెల్ల కాగితాలను సేకరించి కుట్టిన నోటు పుస్తకాలు – పాత పేపర్లు అమ్మే షాప్ నుండి తెచ్చిన సోవియట్ కాగితాలను అట్టలుగా వేసి, అమ్మ కుట్టి ఇచ్చిన చేతి సంచిలో పుస్తకాలు పెట్టుకుని, అక్కకి పొట్టి అయిపోయిన పరికిణీ వేసుకుని స్కూల్ కి వెల్లిన నా లాంటి పిల్లలకి ఆనాటి స్కూల్స్ లో ‘ఏక్టివిటీ’ అని పేరు పెట్టి వ్యర్ధాలను వాడుకోవడం ఎలాగో నేర్పించే పని ఏముంది?

వ్యర్ధాలు మా బాల్యంలో భాగాలు. మేము వాడే వస్తువులుగా, ఆట బొమ్మలుగా, పొదుపుకు పట్టుకొమ్మల్లా, అవసరానికి ఆదుకునే ఆప్తులులా మా దైనందిన జీవనంలో కలగలిసి ఉండేవి.

ఇప్పుడు మనకి దేనికీ కొరత లేదు – పిల్లలకు ఏమి అవసరం ఉన్నా కొనే స్థోమత ఉంది. ఇంక ఇలా వాడిన వస్తువులు వాడాల్సిన కర్మ వాల్లకి ఎందుకు? సౌకర్యవంతమైన వాడకం మాత్రమే తెలిసిన ఇప్పటి పిల్లలకి పనిగట్టుకుని ఒక కాన్సెప్ట్ లా నేర్పించాల్సి వస్తోంది..ఇప్పుడు వ్యర్ధాల విలువ చెప్పాలంటే స్కూల్ లో ఇలాంటి వారోత్సవాలు చెయ్యాలి. పోటీలు పెట్టాలి. కొత్త కొబ్బరి కాయ కొని కొబ్బరి వేరు చేసిన చిప్పలు, స్ట్రాలు, ఫెవికాల్ లాంటి వస్తువులు బజార్లో కొని – వాటితో క్రియేటివ్ గా వస్తువులు ఎలా చెయాలో గూగుల్ లో వెతికి పిల్లలకి నేర్పించి వాళ్ళ  చేత స్కూల్ లో చేయించిడం ద్వారా…స్కూల్ లు వారి సిలబస్ ని – మనం మన భాద్యతని పూర్తి చేసుకుందాం.